Sự
lắng nghe tập trung không phải là đơn giản, vì nó thường bị nhiều yếu tố cản
trở. Cụ thể:
Tốc độ suy nghĩ
Mọi người cứ tưởng rằng khi
người ta nói mình nghe rất chăm chú, nhưng thực tế tốc độ tư duy của chúng ta
cao hơn nhiều so với tốc độ người ta nói, nên rất dễ bị phân tán tư tưởng, vì
thời gian dư ra thường được dùng để suy nghĩ về một cái gì khác. Một sự quan
tâm đến những vấn đề khác cần thiết hơn sẽ không tập trung được tư duy và là
lý do của những thói quen nghe kém.
Sự phức tạp của vấn đề
Chúng ta thường dễ nghe
người mà chúng ta thích và những vấn đề mà mình quan tâm hơn. Khi có sự khó
khăn trong sự theo dõi một vấn đề, người ta thường chọn con đường dễ nhất là
bỏ đi, không thèm để ý tới nó nữa.
Do không được tập luyện
Đa số người ta nghe không có
hiệu quả vì không bao giờ được dạy về cách lắng nghe. Từ nhỏ cho tới lúc
trưởng thành, thường thì người ta dành nhiều thời gian cho việc tập nói, tập
viết, tập đọc, chứ còn tập lắng nghe thì không. Đó là một nghịch lý, vì như
chúng ta đã biết vì trong giao tiếp thì thời gian để nghe rất nhiều.
Thiếu sự quan tâm và sự
kiên nhẫn
Thiếu sự quan tâm và sự kiên
nhẫn đối với ý nghĩ của người khác, hoặc không hợp với họ, làm cho nhiều
người trở thành nghe kém. Với tình cảm như vậy thì các từ sẽ đi từ tai này
sang tai kia và bay luôn ra ngoài.
Thiếu sự quan sát bằng
mắt
Khi nghe cần phải nắm bắt
được cả những thông tin không bằng lời, như ánh mắt, nét mặt, dáng điệu, cử
chỉ…, để biết thêm về thái độ và cảm nghĩ của đối tượng.
Những thành kiến tiêu cực
Thường người ta có khuynh
hướng lắng nghe một cách chủ quan, nên những thành kiến tiêu cực khiến người
ta không chú ý lắng nghe nữa. Những thành kiến đó có thể xuất phát từ cách ăn
mặc, tóc tai, dáng vẻ bên ngoài, giọng nói, cách sử dụng từ ngữ… của đối
tượng. Chủng tộc và giới tính đôi khi cũng cản trở tới việc lắng nghe. Khi đã
có những thành kiến tiêu cực thì người ta thường dùng thì giờ tìm những lý lẽ
để bác bỏ và những câu hỏi để gây cản trở cho người nói. Những việc làm đó
đều làm ngăn cản sự lắng nghe.
Uy tín của người nói
Thường uy tín làm tăng sức
ám thị, nên khi chúng ta nghe một người có uy tín nói về những vấn đề mình
quan tâm, thì chúng ta dễ mất tính phê phán và nghe một cách mù quáng.
Do những thói quen xấu
khi lắng nghe
Giả bộ chú ý, hay cắt ngang,
đoán trước thông điệp, nghe một cách máy móc, buông trôi sự chú ý.
|