NGHĨ VỀ NHẠC TRỊNH .
Có cả 1001 bài viết về nhạc Trịnh.
& đây là bài viết thứ 1002 !! được mình sưu tầm từ blog BS Hồ Hải.
(bài được viết từ năm 2011)
Đêm qua, trong nhiều cuộc phỏng
vấn trực tiếp, ca sĩ có, nhạc sĩ có. Nhưng cuộc phỏng vấn với nhạc sĩ
Hồng Đăng là có ý tưởng. Khi ông trả lời tại vì sao tất cả mọi người
Việt từ thường dân đến tầng lớp thượng lưu lại thích nhạc Trịnh? Ông trả
lời: "Mọi người thích nhạc Trịnh, vì trong con người của Trịnh hội tụ 3
con người, nhạc sĩ thì không cần phải bàn; nhà thơ, lời nhạc Trịnh là
thơ; và họa sĩ ai cũng biết tranh của Trịnh."
Mình thì mình nghĩ khác cho câu
hỏi trên. Phải nhìn ở góc lịch sử và văn hóa mới thấy hết tại sao không
chỉ người Việt mà hầu như cả thế giới, bất kỳ ai có tìm hiểu và biết
ngôn ngữ Việt cũng đều thích nhạc Trịnh.
Ở góc lịch sử, con người Trịnh
là hiện thân cho thế hệ sống trong cảnh đồng bào tương tàn nhau vì những
điều không tưởng mà người ta tưởng rằng là lý tưởng. Từ đó, tất cả tư
tưởng trong nhạc Trịnh chỉ nói về một chủ đề - thân phận con người - mà
bất kỳ ai trên trái đất này đều cũng có thể chiêm nghiệm được. Một triết
lý nhân bản cho nhân sinh quan trong cuộc sống.
Nếu không có lịch sử nồi da nấu
thịt, thì sẽ không có Trịnh, và không có nhạc Trịnh. Không có những bản
nhạc như: Ngụ ngôn mùa Đông, như Đại bác ru đêm, như Hát trên những xác
người, như Gia tài của Mẹ, như Huế Sài Gòn Hà Nội và cuối cùng là Nối
vòng tay lớn, etc... những bản nhạc mà phản ảnh trực diện có tính phản
chiến tương tàn. Những bản nhạc mà một thời cả hai bên chiến tuyến đều
thích và không thích nó hiện diện.
Ngụ
ngôn mùa Đông - nữ hoàng chân đất Khánh Ly một thời,cặp bài trùng Trịnh
Công Sơn Khánh Ly như bổ khuyết cho nhau để có danh như hôm nay. Nhạc
phản chiến của Trịnh một thời mà các quan ở hai chiến tuyến không ưa,
nhưng dân thì thích
Ở góc độ văn hóa, người ta bảo
rằng: người Âu lo cho tương lai xa; người Mỹ lo cho hiện tại; và người Á
hay ngóai đầu nhìn lại quá khứ để nghĩ và hành động cho đời. Với một
chủ đề thân phận con người, đi với ca từ có tính triết học và thơ, trong
những giai điệu ê a, u buồn như điệu kệ trong kinh nhà Phật. Trịnh đã
làm cho nhạc của mình đi vào lòng người không chỉ bằng nhạc, mà bằng
thơ, bằng nhân sinh quan đại chúng và bằng cội nguồn của văn hóa phương
Đông.
Với sự hiểu biết của tôi thì,
đỉnh cao của âm nhạc là làm sao nhạc đó phải đi vào trái tim của con
người. Không cứ gì phải dòng nhạc bác học, hay nhạc bình dân. Âm nhạc
thuộc về văn hóa, nghệ thuật và tư tưởng của con người. Nhạc nào đi được
vào cái chung của con người thì nhạc ấy sống và trường tồn. Nhạc Trịnh
làm được tất cả những điều này với cả chân, thiện và mỹ.
Trịnh mượn nhạc để tải lời, mượn lời để tải ý tưởng. Nên nhạc Trịnh về học thuật rất đơn điệu, lập đi, lập lại các giai điệu buồn. Ngôn từ Trịnh trong nhạc bị ảnh hưởng bỡi 3 trường phái: triết lý Phật học, hiện sinh học và hiện tượng học. Nên lời Trịnh có khi người nghe không thấy nghĩa. Nhưng gộp lại là triết lý về một kiếp nhân sinh. Nên nghe nhạc Trịnh là nghe ý tưởng, nghe lại cuộc đời mình, nhìn lại thân phận của con người. Mà không nghe bằng cảm hứng âm nhạc như các thể lọai nhạc khác.
Trịnh mượn nhạc để tải lời, mượn lời để tải ý tưởng. Nên nhạc Trịnh về học thuật rất đơn điệu, lập đi, lập lại các giai điệu buồn. Ngôn từ Trịnh trong nhạc bị ảnh hưởng bỡi 3 trường phái: triết lý Phật học, hiện sinh học và hiện tượng học. Nên lời Trịnh có khi người nghe không thấy nghĩa. Nhưng gộp lại là triết lý về một kiếp nhân sinh. Nên nghe nhạc Trịnh là nghe ý tưởng, nghe lại cuộc đời mình, nhìn lại thân phận của con người. Mà không nghe bằng cảm hứng âm nhạc như các thể lọai nhạc khác.
Cho đến giờ này, với tôi, tôi
chỉ còn thích một số bài của Trịnh. Có lẽ vì, đã đến lúc. Cái lúc mà ở
con người, cái phần con đã bị lấn át bỡi phần Người. Cũng dễ hiểu thôi,
tất cả đều là Cát Bụi, và con người ta sinh ra đời này chủ yếu là để
hoàn thiện mình, trong sự tự hoàn thiện ấy thì, hết một nửa thời gian
cũng chỉ để giải quyết chuyện hợp tan. Nên không có gì day dứt khi phải
nói với ai đó - người thân, bạn bè, cuộc đời tươi đẹp - Như một lời chia
tay.
Và sau đây là nhạc phẩm "Như
một lời chia tay" - Một sáng tác có thể xem là
cuối cùng của Trịnh khi ông ở vào giai đoạn cuối của xơ gan và tiểu
đường ở Bệnh Viện Chợ Rẫy, như một lời chia tay gửi lại với đời trước
khi về với đất.
Category:
ÂM NHẠC