Suy nghĩ nghiêm túc.
Không phải lúc nào ai cũng có thể hành động một
cách hoàn toàn sáng suốt và hợp lí. Các xu hướng thường có : thông đồng với các
lợi ích cá nhân, khoe khoang, phóng đại, nói nước đôi...
Suy nghĩ nghiêm túc bao gồm sự kết hợp phức tạp của các kĩ
năng, trong đó nổi bật là các kĩ năng sau:
1/ Tính hợp lí
Tin tưởng vào lí trí hơn là cảm xúc; Đòi hỏi sự
rõ ràng, bác bỏ những yếu tố mơ hồ, làm theo những yếu tố có thể dẫn
dắt; Quan tâm đến việc tìm ra những giải thích hợp lí hơn là việc phân
tích rõ ràng tình trạng lộn xộn và đặt ra câu hỏi.
2/Hiểu được chính mình
Cân
nhắc cẩn thận tầm ảnh hưởng của các động cơ và thành kiến và nhìn nhận
ra những thành kiến, quan điểm, giả định riêng của mình.
3/Thành thật
Chúng ta suy nghĩ nghiêm túc khi nhận ra những
xung lực của cảm xúc, những động cơ ích kỉ cá nhân, những mục đích bất
chính hay một số kiểu tự dối mình khác.
4/Sẵn sàng tiếp thu cái mới
Đánh
giá được tất cả những kết luận có lí, cân nhắc hàng loạt quan điểm,
triển vọng có thể xảy ra. Chấp nhận sự giải thích hay mô hình cũng như
kiểu mẫu mới bởi vì nó giải thích rõ ràng hơn, đơn giản hơn hay là có ít
mâu thuẫn hơn hoặc là bao trùm nhiều dữ liệu hơn.
Chấp nhận những ưu
thế mới trong việc hưởng ứng sự đánh giá lại các yếu tố hay những mối
quan tâm chính đáng của chúng ta. Không phản đối những quan điểm không
phổ biến.
5/ Kỷ luật
Tỉ mỉ, kĩ lưỡng, thấu đáo mọi khía cạnh; Kháng cự những lôi kéo và kêu gọi phi lí; Tránh việc vội vã phán xét.
6/Đánh giá
Nhận ra sự xác đáng và (hoặc là) giá trị của sự gánh vác thay thế và viễn cảnh và vhận ra quy mô và sức nặng của tính rõ ràng.
Tóm lại là, những người suy nghĩ nghiêm túc là
những người theo chủ nghĩa hoài nghi tự nhiên. Họ tiếp cận hoàn cảnh với
thái độ hoài nghi giống như khi tiếp cận với những lời nhận xét nói
theo một cách nào đó. Những người suy nghĩ nghiêm túc chủ động chứ không
bị động. Họ đặt ra các câu hỏi và phân tích chúng, họ chủ ý áp dụng các
chiến thuật và phương pháp để khám phá các ý nghĩa hoặc là bảo đảm cho
sự hiểu biết của mình. Những người suy nghĩ nghiêm túc không có quan
điểm ta là nhất đối với mọi thứ. Họ cởi mở với các ý tưởng và viễn cảnh
mới. Họ sẵn sàng thách thức lòng tin của mình và tham gia các hành động
cạnh tranh sáng suốt.
Suy nghĩ nghiêm túc khiến chúng ta nhận ra một
loạt phép phân tích chủ quan đối với những số liệu khách quan khác và
đánh giá xem các phân tích đó làm hài lòng chúng ta đến mức nào.
Thực tế
luôn luôn là thực tế nhưng cách chúng ta nhận thức chúng thì rất đa
dạng. Bằng cách đối chiếu với những người suy nghĩ không nghiêm túc, bị
động chúng ta thấy rằng họ chỉ có một sự quan sát đơn giản thái quá về
thế giới xung quanh. Họ thấy mọi thứ chỉ trong hai màu trắng hoặc đen
hoặc là cả hai hơn là nhận thức được sự đa dạng của những khả năng có
thể.