Mỗi dân tộc, mỗi đất nước thường đều có
những cá nhân, những dòng tộc giàu có nổi tiếng nhiều đời, truyền qua
nhiều thế hệ, nhiều thế kỷ, của họ.

Dân tộc Việt ta không thế. So với
các nước và dân tộc khác trên thế giới (có lẽ trừ một số ở Châu Phi
thôi), đất nước ta không chỉ luôn nghèo khó hơn mà còn luôn luôn không
có những cá nhân, những dòng tộc giàu có và nổi tiếng truyền đời như
thế- không một ai và không một dòng họ, suốt chiều dài hơn hai nghìn năm
hay hơn bốn nghìn năm lịch sử!? Kể cả những dòng họ hoàng tộc Việt cũng
không phải những dòng họ giàu có...
Tôi đã luôn đặt ra cho mình câu hỏi trên đầu bài đó và đi tìm câu trả
lời cho nó hàng chục năm nay trong văn hóa, lịch sử dân tộc Việt. Và
tôi biết sẽ có rất nhiều nguyên nhân như trăm ngàn mảnh của bức tranh
ghép hình phức tạp, nên có thể sẽ mất rất nhiều thời gian, và có thể đến
cuối đời tôi vẫn không tìm ra câu trả lời thỏa mãn cho mình.
Thế nhưng hôm nay, sau những cuộc gặp gỡ và nói chuyện đầu năm với
gia đình, bạn bè, học trò... đột nhiên những mảnh ghép chính của câu trả
lời dường như đã bắt đầu hé lộ với tôi.